Met fatale gevolgen: de VS heeft al op tarieven vertrouwd

WAZ Met fatale gevolgen: de VS heeft al op tarieven vertrouwd Holger Schmale • 2 uur. • 3 minuten leestijd De door Donald Trump opgelegde tarieven zorgen voor chaos op de aandelenmarkten Een van Trumps voorgangers, Herbert Hoover, vertrouwde ook op protectionisme De gevolgen waren fataal De Amerikaanse president Donald Trump maakt graag gebruik van grote historische contexten. De dinsdag waarop hij zijn nieuwe tarievenbeleid aankondigde, zal de geschiedenis ingaan als een van de belangrijkste dagen in de Amerikaanse geschiedenis, zei hij in de rozentuin van het Witte Huis. Maar het lijkt erop dat hij vooraf niet in de geschiedenisboeken (of zelfs maar op Google) heeft gekeken. Daar zou hij onder de term tariefbeleid zijn voorganger Herbert Hoover en zijn “Smoot-Hawley Tariff Act” zijn tegengekomen, die de president op 17 juni 1930 invoerde – met catastrofale gevolgen voor de Amerikaanse economie. Het Congres had eerder al soortgelijke resoluties aangenomen met een Republikeinse meerderheid. Met deze wet verhoogden de VS de importtarieven op ruim 20.000 producten tot een recordniveau. Het doel was om de Amerikaanse economie beter te beschermen tegen buitenlandse concurrentie, zoals Trump nu zelf beweert. De wet was ook bedoeld om de wereldwijde economische crisis tegen te gaan die ontstond na de grote beurskrach van oktober 1929. Maar het tegenovergestelde gebeurde; Het Amerikaanse tariefbeleid werkte als een versneller. De wereldhandel daalde in 1933 met ongeveer 60 procent. Alleen al de Amerikaanse import daalde tussen 1929 en 1933 met 66 procent, en de export met 70 procent. De protectionistische aanpak van de VS kreeg overal ter wereld navolging, waarna talloze andere landen volgden. Steeds vaker werden handelsverdragen alleen nog maar bilateraal gesloten en werden multilaterale regels, zoals de meestbegunstigingsclausule (die handelsvoordelen toekent aan alle contractpartijen), nauwelijks toegepast. Zelfs toen kreeg Hoovers handelsbeleid felle kritiek van het bedrijfsleven en de wetenschap. Een van de felste tegenstanders was Henry Ford, die met zijn lopendebandproductie van auto's de ontwikkeling van de Amerikaanse industrie aanzienlijk had bevorderd en wiens bedrijf een van de grootste exporteurs was. Het tariefbeleid had dramatische gevolgen voor de Amerikaanse bevolking De gevolgen van de wereldwijde economische crisis treffen de bevolking van de Verenigde Staten hard. In 1932 steeg de werkloosheid tot 25 procent, daalden de gemiddelde lonen met 60 procent en daalden de landbouwinkomens met 50 procent. Dit kwam door verwoestende droogtes en stofstormen in de uitgestrekte vlakten van de Verenigde Staten en Canada. Deze werden veroorzaakt door klimaatveranderingen en de vernietiging van grote gebieden met prairiegras door landbouw. Dit alles leidde tot wijdverbreide verarming en wanhoop onder de sociaal zwakkere bevolkingsgroepen in de VS. Voor veel Amerikanen wordt de ‘Grote Depressie’ van die jaren beschouwd als de ergste periode in de recente Amerikaanse geschiedenis. President Hoover werd ervan beschuldigd dat hij niet alleen medeverantwoordelijk was voor deze situatie door zijn economische beleid, maar ook dat hij genadeloos omging met de benarde situatie van grote delen van de bevolking. Tegen deze achtergrond nam Hoovers aanvankelijk grote populariteit drastisch af naarmate de depressie langer duurde. De hoop werd steeds meer gevestigd op de Democratische presidentskandidaat Franklin D. Roosevelt, die met zijn “New Deal” de weg uit de crisis wees. Hij won de verkiezingen van 1932 overtuigend van Hoover, die aftrad als een van de meest impopulaire presidenten in de Amerikaanse geschiedenis.