De wereld komt naar Malmö – en Joden ontvluchten de stad

WERELD De wereld komt naar Malmö – en Joden ontvluchten de stad Adrian Ericson • 3 uur • 4 minuten leestijd Het Eurovisie Songfestival in Malmö wakkert het antisemitische sentiment in Zweden verder aan. Pro-Palestijnse organisaties en kunstenaars roepen luidkeels op om Israël uit te sluiten van de competitie. De Joodse gemeenschap verwacht het ergste. Na een lange winter, zelfs voor Zweedse begrippen, is de zon eindelijk teruggekeerd. Er lopen weer mensen langs de boulevards in Malmö en overal in de stad is van alles te beleven. Omdat de wereld naar Malmö is gekomen: de organisatoren verwachten zo'n 100.000 bezoekers voor het Eurovisie Songfestival. Het grote openbare park in het hart van de stad werd omgetoverd tot het “Eurovision Village”, een ontmoetingsplaats voor feesten en dansen. Maar niet alle bewoners delen het enthousiasme. In de etalages van populaire cafés hangen al weken posters waarin wordt opgeroepen tot een boycot van de ESC. Pro-Palestijnse organisaties protesteren op sociale media tegen de gebeurtenis en plannen verschillende grote demonstraties. De boodschap: Israël pleegt genocide in Gaza en moet worden uitgesloten van de muziekcompetitie. Duizenden Zweedse artiesten, van hiphopsterren tot operazangers, hebben zich ook bij de vraag aangesloten. De organisator van de wedstrijd, de European Broadcasting Union, heeft de uitsluiting van Israël consequent afgewezen. “Malmö zegt nee tegen genocide – Israël uit het Eurovisie Songfestival en Eurovisie uit Malmö” staat op een poster in de gaststad Maar de twintigjarige Eda Golan, die het land vertegenwoordigt met het nummer ‘Hurricane’, zal in de straten van Malmö te maken krijgen met een muur van afwijzing. “Er heerst een algemeen gevoel van onveiligheid. “Je hebt het gevoel dat je niet welkom bent in je eigen stad”, zegt Daniel Janouch, voorzitter van de Joodse Jeugdvereniging. “Ik ken verschillende Joden die Malmö willen verlaten tijdens de ESC.” Sinds de terreuraanslag van Hamas op 7 oktober en de oorlog in Gaza is het antisemitisme in de Zweedse stad geëscaleerd. Kort na de Hamas-aanval reden Palestijnen met auto’s door Malmö, zwaaiend met Palestijnse vlaggen en scanderende slogans als ‘Intifada’ en ‘Vernietig het zionisme’. De Israëlische vlag werd verbrand voor de synagoge in Malmö, scholen maken melding van antisemitische graffiti op kluisjes en Hitlergroet in de klas. Volgens een rapport van de Nationale Raad voor Misdaadpreventie is het aantal antisemitische haatmisdrijven dit najaar omhooggeschoten. In een onderzoek van de Centrale Raad van Joden in Zweden zeiden drie van de vier respondenten dat ze bang waren om openlijk Joodse symbolen te dragen. Eén op de twee mensen overweegt het land te verlaten. De terroristische dreiging in Zweden bevindt zich sinds de Koranverbrandingen vorig jaar op niveau vier van de vijf. En nu verergert het ESC de gespannen veiligheidssituatie nog verder. De Israëlische omroep Channel 12 stuurt voorafgaand aan de wedstrijd een televisieteam naar Malmö om verslag uit te brengen over de antisemitische stemming in de stad. Bij een pro-Palestijnse demonstratie viel een man de televisieploeg aan, pakte de camera en spuugde op de journalisten. De Joodse gemeenschap verwacht het ergste De politie bereidt zich al maanden voor op operaties tijdens de ESC. “We zullen de hele week een enorme inzet hebben met veel politieagenten, niet alleen op de locaties maar in heel Malmö”, zegt Jimmy Modin, persvoorlichter van de politie. Er werd om versterking gevraagd vanuit heel Zweden, maar ook vanuit Noorwegen en Denemarken. Er zullen veiligheidscontroles worden opgezet rond het evenemententerrein; Tassen zijn verboden. Als bezoeker hoef je je geen zorgen te maken, zegt Modin, “maar zoals altijd is het goed om waakzaam te zijn. We kunnen nooit volledig uitsluiten dat er iets kan gebeuren.” Ook de Joodse gemeenschap in Malmö volgt de situatie met bezorgdheid en is voorbereid op het ergste. Voor de ESC drong een groep Joden erop aan dat de Joodse Centrale Raad Israël zou oproepen zich terug te trekken – vanwege de vijandige sfeer. “Het feit dat de ESC in Malmö plaatsvindt, wordt in Joodse kringen niet goed ontvangen”, zegt raadsvoorzitter Aron Vernicht tegen de Zweedse krant “Expressen”. “Maar om te capituleren en te zeggen dat Israël daar niet heen moet gaan, denk ik niet dat dit de juiste weg is.” Het was lange tijd niet te voorzien dat Malmö op een dag te maken zou krijgen met het welig tierende antisemitisme. Iets meer dan 80 jaar geleden, in de herfst van 1943, vluchtten ruim 7.000 Joden naar Zweden voor de nazi-bezetters in Denemarken. Malmö was destijds zeker niet vrij van antisemitisme.