Wednesday, September 29, 2021
Aydan Özoguz "Een specifiek Duitse cultuur is, afgezien van de taal, gewoonweg niet aan te wijzen.
Aydan Özoguz "Een specifiek Duitse cultuur is, afgezien van de taal, gewoonweg niet aan te wijzen.
Tijd 2017
T. Sommer
In mei schreef de in Hamburg geboren SPD-politica, dochter van Turkse gastarbeiders, in de Tagesspiegel: "Een specifiek Duitse cultuur is, afgezien van de taal, gewoonweg niet aan te wijzen." Gauland verwees naar deze zin op een verkiezingsevenement in Eichsfeld, Thüringen. Letterlijk: "Dat is wat een Duits-Turkse vrouw zegt. Nodig haar uit in Eichsfeld en vertel haar wat specifiek Duitse cultuur is. Daarna komt ze hier nooit meer, en kunnen we haar in Anatolië kwijt, Godzijdank."
Het zou al erg genoeg zijn geweest als de beruchte oproerkraaier Gauland had gezegd: maak dat je in Anatolië van haar afkomt. Maar hij verlaagde zich tot de uitdrukking "in Anatolië op te slaan". Men kan, ja moet, dit opvatten als een aansporing tot moord. Zo iemand hoort niet thuis in de Duitse politiek, en zeker niet in de praatprogramma's van onze publieke televisiezenders. Hij hoort in de rechtbank.
Maar wat Aydan Özoguz eigenlijk raakte toen zij de Duitse cultuur tot taal reduceerde, is iets heel anders. Ik ken en respecteer haar al tientallen jaren, maar ze heeft het mis. De "gewone" Duitse cultuur is misschien inderdaad niet identificeerbaar. Minder eenvoudig - zeg: meer gedifferentieerd en diepgaand - kan het zijn. Vele grote geesten hebben aan dit onderwerp gewerkt: Goethe en Schiller, Friedrich Nietzsche en Thomas Mann, Theodor Adorno en Karl Jaspers; onlangs nog presenteerde Dieter Borchmeyer in het voorjaar zijn 1.055 pagina's tellende werk Was ist deutsch?
De veelzijdige discussie kan niet in 5.000 tekens worden getraceerd. Ik laat het bij vijf opmerkingen.
1 Aydan Özoguz beperkt zich niet tot de vraag of er een Duitse Leitkultur bestaat, zou moeten bestaan of zou kunnen bestaan. Zij vraagt zich eerder af of er wel een Duitse cultuur bestaat die verder gaat dan de taal. Natuurlijk bestaat die - net zoals er, ontegenzeggelijk, een Franse, Britse of Engelse nationale cultuur bestaat buiten de talen om.
De Duitse cultuur is niet alleen een taal, maar ook een politieke cultuur, d.w.z. grondwettelijk patriottisme en trouw aan de grondwet. Het is een mozaïek van literatuur, muziek, kunst en filosofie van een land dat zijn gehele intellectuele en esthetische ruimte omvat. Het geloof geeft ook vorm - en zelfs wie geen gelovige christen meer is, of hij dat nu wil toegeven of niet, is nog steeds een cultuurchristen - tot en met het Onze Vader bij het graf. Daarnaast is er de alledaagse ruimte van voelen en gedrag, van bouwen en wonen, zelfs van eten en drinken. Traditie en geschiedenis geven vorm aan dit alles.
In het collectieve bewustzijn komt het samen om een nationale identiteit te vormen. Ortega y Gasset had volkomen gelijk toen hij zei: "Viervijfde van onze innerlijke bezittingen zijn Europees gemeenschappelijk bezit. Dan blijft er maar 20 procent over voor de zuiver nationale. 3.
3 Identiteiten veranderen. Immigranten hebben ook een aandeel in dit veranderingsproces. Er zijn er veel geweest in onze geschiedenis. Carl Zuckmayer noemde ze in "The Devil's General": "Er was een Romeinse veldkapitein, een zwarte kerel, bruin als een rijpe olijf, die Latijn leerde aan een blond meisje. En dan was er nog een joodse specerijenhandelaar, een Griekse arts, een Keltische legionair, een lansknecht uit Graubünden, een Zweedse ruiter, een soldaat van Napoleon, een gedeserteerde kozak, een flötzer uit het Zwarte Woud, een zwervende molenaarsjongen uit de Elzas, een dikke schipper uit Holland, een Magyaar, een Pandur, een officier uit Wenen, een Franse acteur, een Boheemse musicus - zij allen leefden, vochten, dronken en zongen en verwekten kinderen aan de Rijn. "
Nietzsche verwoordde het minder poëtisch. Hij schreef dat de Duitsers, meer dan de andere Europese volkeren, "een volk van de meest monsterlijke vermenging en agitatie van rassen" waren. De mengverhouding in het Duitse amalgaam is voortdurend veranderd en zal blijven veranderen. Zoals de meeste chemische amalgaam, is het onomkeerbaar.
In de loop der eeuwen hebben wij veel vreemde dingen geassimileerd en ons eigen gemaakt. Maar wat is samengeroerd tot Duitsers heeft altijd steun gezocht in wat van ons is. Dat is de meest natuurlijke zaak van de wereld. Waarom zou het vandaag anders zijn? Transformatie is de taak. En laten we onszelf en de immigranten niet voor de gek houden. In het perspectief van twee of drie generaties betekent integratie van degenen die mogen blijven en willen blijven, niets anders dan assimilatie.
5 Duitsers zonder immigrantenachtergrond moeten twee dingen toegeven. Ten eerste zijn onze regionale culturen even vormend als onze gemeenschappelijke nationale cultuur. Sanssouci en Neuschwanstein, vakwerkhuizen en rieten daken, Leberkäse en Labskaus, Spätzle en Saumagen.