K svarar: Merz skal enda dystin nú

Frankfurter Altíð Tíðarrit K svarar: Merz skal enda dystin nú Grein eftir Jochen Buchsteiner • 3 tímar • 5 minuttir lesitíð Friedrich Merz dámar væl at siga, at støðan í landinum er ov álvarslig til, at stjórnarsamgongan hevur ráð til støðugt stríð. Er tað ikki eisini galdandi fyri størstu andstøðukreftina í Týsklandi? Har er einki kjak, í øllum førum ikki alment, men fólk hyggja eftir hvørjum øðrum og skamma seg burturúr at taka týðandi avgerðir. CDU heldur óneyðugt borgararnar í myrkrinum um, hvør helst verður næsti kanslari. Shenanigans undirgrava pástandin hjá CDU-formanninum um at vera stjórnarleiðari fyri álvarsligu tíðirnar. Og ein noyðist at tosa um spøl, tá bayerski forsætisráðharrin og CSU-leiðarin enn flennir í samrøðusendingum, tá hann verður spurdur ræðandi um sínar ambitiónir og leggur fram eina kapping, sum langt síðani er av sum opin. Tað er ikki minni spæl, tá CDU-leiðarin við blíðum spotti góðtekur slíkt, hóast hann veit, at veljararnir hava uppiborið greidleika. Rogn er bert ein politisk dygd, um hon verður skift út við avgerðarmegi í røttu løtuni. Uttan vanda, ikki úr vanda Hvat bíðar Fríðrik Merz eftir? At halda avtalu er heiðurligt, men henda avtalan er ógreið. Onkuntíð varð sagt, at valevnið skuldi klárast eftir valið í Eysturoynni, onkuntíð varð sagt: seint á sumri. Týðandi valið til CDU í Sachsen og Thüringia er av; Í Brandenburg verður bert ørindið hjá SPD-kanslaranum avgjørt í mun til sambandspolitikk, um yvirhøvur. Og “seinsummar” er nú. Heystið byrjar 22. september, valdagin í Brandenburg. Merz kundi tí trygt ferðast til München, hava aftur eitt semjuminnisvarða úr Sauerlandi og bjóða Söder at kunngera týðiligu avgerðina sum pater familias: at frá sjónarhorninum hjá CSU skal valevnið til kanslara eisini eita Friedrich Merz. Mundi Söder veruliga bukka sum hann gjørdi í skottilburðinum við Amin Laschet fyri trimum árum síðani? Tá mundi hann vera rættiliga einsamallur. Söder hevur næstan ongan stuðul í CDU longur, og ein taptur bardagi um valevnið kann enda við at seta støðuna í Bayern í vanda. Sjálvandi er einki, sum hevur við Söder at gera, forútsiguligt, men víðari iva ber eisini váða fyri Merz. Machiavelli hjálpir her: “Ein hevur ongantíð sloppið undan vanda uttan vanda.” Merz er ikki eitt hugsjónarligt valevni; hvør er hatta? Summir borgarar uppliva hann sum vanligan út av tíð og ikki serliga nærlagdan. Ein kundi eisini sagt: Hann er “ov konservativur” fyri nógv fólk. Men hann er avgjørt á trendi. Samfelagið hevur - sum øll valini og kanningarnar seinastu mánaðirnar vísa - flutt seg til høgru, og tað, sum hetta úttrykkir, er ikki bara longsulin eftir einum meira avmarkandi fólkaflytingarpolitikki, meira pragmatiskari veðurlagsverju ella einum enda á vaknari hyperliberalismu. Tað eru nøkur prógv fyri, at tey eyðkenni hjá politikarum, sum alment verða skrivað til borgarligar traditionalistar, enn einaferð verða virðismett: ein kensla av veruleika, álítandi, vilji til at vera óbehagiligur; eisini ein part av áhaldni. Manøvrera við lutfallskenslu (Einasta) argumentið hjá mótstøðumonnunum hjá Merz - at teir eru meira umtóktir í kanningum enn floksformaðurin og tí kundu fingið eitt betri valúrslit fyri Sambandið - er tunt. Hvørki Markus Söder í München ella Hendrik Wüst í Düsseldorf hava noyðst (ella fingið loyvi til) at prógva seg á Berlin-pallinum, har avbjóðingarnar, krøvini og krøvini eru harðari. Her er meira sannlíkt, at tú snávar um títt egna sveiggj enn í einum statsligum høvuðsstaði, og opportunisman verður eisini skjótari avdúkað. Tú skalt bara samanbera tað, sum kann samanberast. Merz hevur framvegis ikki megnað at kveikja eufori, men tey flestu í Sambandinum hava skilt, at tey ikki høvdu tað ringt saman við honum. Virðiliga verður viðmerkt, at andstøðuleiðarin uppá minni enn trý ár - saman við aðalskrivaranum, hann valdi - hevur umskapað programmatiskt troytta CDU aftur til ein flokk, sum enn einaferð verður fataður sum ein harðrendur, konservativur krefta. Tað talar fyri eini kenslu av lutfalli, at Merz megnaði manøvruna uttan at útsetta CDU fyri ákærum um “AfDeization” og eisini uttan uppreistur frá merkelianstum ella persónligum mótstøðumonnum. Yvirraskandi stillisliga legði Merz eftir seg vissu og talubløðrur, sum høvdu verið góðtiknar í áravís, um ikki áratíggju, enntá innan hansara egna flokk: at meira fjølbroytni í sær sjálvum kemur einum samfelag til góðar; at einki kann gerast ímóti fólkaflyting og at landamørk ikki kunnu stongjast; at virkin veðurlagsvernd bert kann fáast við persónligari frádøming og forboðum. Miðdepilin í umskipanini er asylpolitikkurin, sum Merz herdi í taktiskum spurtum.