Het K-antwoord: Merz zou het spel nu moeten beëindigen

Frankfurter Allgemeine Zeitung Het K-antwoord: Merz zou het spel nu moeten beëindigen Artikel door Jochen Buchsteiner • 3 uur • 5 minuten leestijd Friedrich Merz zegt graag dat de situatie in het land te ernstig is voor de regeringscoalitie om voortdurend gekibbel te kunnen veroorloven. Geldt dat niet ook voor de grootste oppositiemacht van Duitsland? Er is daar geen ruzie, althans niet in het openbaar, maar mensen kijken naar elkaar en schrikken ervoor terug om belangrijke beslissingen te nemen. De CDU laat de burgers onnodig in het ongewisse over wie waarschijnlijk de volgende kanselier zal worden. Shenanigans ondermijnen de claim van de CDU-voorzitter dat hij het hoofd van de regering is in ernstige tijden. En je moet over games praten als de Beierse premier en CSU-leider nog steeds grijnst in talkshows als hem plagerig wordt gevraagd naar zijn ambities en een race presenteert die allang voorbij is als open. Het is niet minder een gimmick als de CDU-leider zulke dingen met zachte spot accepteert, ook al weet hij dat de kiezers duidelijkheid verdienen. Kalmte is alleen een politieke deugd als deze op het juiste moment wordt vervangen door vastberadenheid. Zonder gevaar, niet buiten gevaar Waar wacht Friedrich Merz op? Het nakomen van een overeenkomst is eervol, maar deze overeenkomst is vaag. Soms werd gezegd dat de kandidatuur na de verkiezingen in het Oosten duidelijkheid zou krijgen, soms werd gezegd: in de nazomer. De belangrijke verkiezingen voor de CDU in Saksen en Thüringen zijn voorbij; In Brandenburg zal alleen over het lot van de SPD-kanselier worden beslist in termen van federale politiek, of helemaal niet. En ‘nazomer’ is nu. De herfst begint op 22 september, de dag van de verkiezingen in Brandenburg. Merz kon daarom vol vertrouwen naar München reizen, een verzoenend souvenir uit het Sauerland meebrengen en Söder aanbieden om als pater familias de voor de hand liggende beslissing bekend te maken: dat vanuit het standpunt van de CSU de kandidaat voor kanselier ook Friedrich Merz moet heten. Zou Söder echt scoren zoals hij deed tijdens de shoot-out met Amin Laschet drie jaar geleden? Dan zou hij vrijwel alleen zijn. Söder heeft bijna geen steun meer in de CDU, en een verloren strijd om zijn kandidatuur zou uiteindelijk zijn positie in Beieren in gevaar kunnen brengen. Natuurlijk is niets dat met Söder te maken heeft voorspelbaar, maar verdere aarzeling brengt ook risico's met zich mee voor Merz. Machiavelli helpt hier bij: “Men is nog nooit zonder gevaar aan gevaar ontsnapt.” Merz is geen ideale kandidaat; wie is dat? Sommige burgers ervaren hem als gewoonlijk buiten de tijd en niet erg benaderbaar. Je zou ook kunnen zeggen: hij is voor veel mensen “te conservatief”. Maar hij is zeker trendy. De samenleving is – zoals alle verkiezingen en enquêtes van de afgelopen maanden laten zien – naar rechts opgeschoven, en wat dit uitdrukt is niet alleen het verlangen naar een restrictiever migratiebeleid, een pragmatischere klimaatbescherming of een einde aan het ontwaakte hyperliberalisme. Er zijn aanwijzingen dat de kenmerken van politici die over het algemeen aan burgerlijke traditionalisten worden toegeschreven, opnieuw worden gewaardeerd: realiteitszin, betrouwbaarheid, bereidheid om zich ongemakkelijk te voelen; ook een portie doorzettingsvermogen. Manoeuvreer met gevoel voor verhoudingen Het (enige) argument van de tegenstanders van Merz – dat zij in onderzoeken populairder zijn dan de partijleider en daardoor een beter verkiezingsresultaat voor de Unie zouden kunnen behalen – is mager. Noch Markus Söder in München, noch Hendrik Wüst in Düsseldorf hebben zich moeten (of mogen) bewijzen op het podium van Berlijn, waar de uitdagingen, de eisen en de eisen zwaarder zijn. Hier struikel je eerder over je eigen volatiliteit dan in een staatshoofdstad, en komt opportunisme ook sneller aan het licht. Je moet alleen vergelijken wat kan worden vergeleken. Merz heeft nog steeds geen euforie kunnen ontketenen, maar de meeste mensen in de Union hebben begrepen dat ze geen slechte tijd met hem hebben gehad. Met respect wordt opgemerkt dat de oppositieleider – samen met de door hem gekozen secretaris-generaal – in minder dan drie jaar de programmatisch uitgeputte CDU heeft omgevormd tot een partij die opnieuw wordt gezien als een koppige, conservatieve kracht. Het spreekt voor zich dat Merz deze manoeuvre heeft uitgevoerd zonder de CDU bloot te stellen aan beschuldigingen van “AfDeization” en ook zonder opstanden van Merkelianen of persoonlijke tegenstanders. Verrassend stilletjes liet Merz zekerheden en spraakbubbels achter die al jaren, zo niet decennia, zelfs binnen zijn eigen partij waren geaccepteerd: dat meer diversiteit per se een samenleving ten goede komt; dat er niets gedaan kan worden tegen migratie en dat de grenzen niet gesloten kunnen worden; dat effectieve klimaatbescherming alleen kan worden bereikt door middel van persoonlijke ontbering en verboden. Het middelpunt van de herschikking is het asielbeleid, dat Merz tactisch heeft aangescherpt.