Sunday, April 13, 2025
Wordt de VS uitgebuit? Acht van de tien rijkste bedrijven komen uit Amerika
FOCUS online
Wordt de VS uitgebuit? Acht van de tien rijkste bedrijven komen uit Amerika
Rainer Zitelmann • 3 uur • 4 minuten leestijd
Onzinnige economische theorieën hebben vaak enorme schade aangericht. Denk maar aan het marxisme en andere vormen van antikapitalisme die veel landen in armoede hebben gestort. Maar zelden hebben het nulsomspel en het zoeken naar zondebokken in een paar dagen zoveel schade aangericht als na Trumps Bevrijdingsdag.
Omdat het nulsomspel- en zondebokdenken de basis vormen voor Trumps tariefbeleid. Nulsomdenken is de onjuiste aanname in de economie dat het voordeel van de ene persoon altijd het nadeel van de andere betekent. Antikapitalisten zijn hier rotsvast van overtuigd. Ook Trump is hiervan overtuigd. Hij kan zich niet voorstellen dat beide partijen voordeel hebben bij vrijhandel; voor hem betekent de winst van de ene partij het verlies van de andere partij.
“Het is de schuld van de anderen”
Bij het nulsomdenken hoort ook het zondebokdenken. Andere landen krijgen de schuld van problemen in eigen land. Deze interpretatie is ook populair, bijvoorbeeld onder machthebbers in Rusland, Venezuela, Cuba, Noord-Korea of Iran: volgens de machthebbers zijn de westerse sancties de oorzaak van de problemen in hun land. Veel Afrikaanse landen wijten hun huidige armoede aan het historische kolonialisme.
Trump heeft in de loop van zijn leven zijn politieke opvattingen herhaaldelijk gewijzigd. Begin jaren negentig pleitte hij er bijvoorbeeld voor om de belastingverlagingen van Ronald Reagan terug te draaien en het hoogste belastingtarief te verhogen naar 50 à 60 procent. En als kandidaat van de zogenaamde ‘Hervormingspartij’ verdedigde hij tal van standpunten die anders door de politieke linkerzijde werden ingenomen, zoals een eenmalige belasting voor de rijken en een universele ziektekostenverzekering die door werkgevers werd betaald.
Chinezen verantwoordelijk voor Amerikaanse problemen
Eén van de weinige constante waarden in Trumps overtuiging is echter dat andere landen verantwoordelijk zijn voor de problemen van de VS. Al in de jaren tachtig hekelde hij het Amerikaanse handelsdeficit met Japan.
Hij beschuldigde Japan van oneerlijke handelspraktijken en het overspoelen van het land met auto's. Later nam hij de posities over van zijn handelsadviseur, econoom Peter Navarro, die in zijn boek "Death by China" de Chinezen de schuld gaf van de problemen van de VS. Maar na de ramp die de door hem aanbevolen tarieven veroorzaakten, moest Navarro zich enkele dagen geleden terugtrekken naar de achtergrond.
Zondebok maken leidt landen tot armoede
Of een land de oorzaak van zijn economische problemen bij zichzelf of bij anderen zoekt, kan doorslaggevend zijn voor zijn economisch succes. Een voorbeeld van twee Aziatische landen die ik intensief heb bestudeerd: Vietnam en Nepal. In de jaren 80 was Vietnam het armste land ter wereld, armer dan alle Afrikaanse landen.
Als de Vietnamezen de zondebokmentaliteit hadden gehanteerd, hadden ze de Amerikanen, of zelfs de Fransen, Japanners of Chinezen de schuld kunnen geven van de oorlog die ze tegen hun land voerden. Dat deden ze echter niet. Ze beseften dat hun planeconomie de boosdoener was. Daarom werd eind jaren tachtig het privébezit ingevoerd en het land opengesteld. Er zijn tegenwoordig weinig economieën ter wereld die zo open zijn als die van Vietnam. Resultaat: Het aantal armen daalde van 80 procent naar drie procent nu.
Negatief voorbeeld Nepal
Tegenvoorbeeld Nepal: Met een gemiddeld jaarinkomen van 290 euro is Nepal na Afghanistan het armste land van Azië en een van de tien armste landen ter wereld. Trump zou van het land moeten houden, want bijna nergens anders zijn er zoveel en zulke hoge tarieven; Bij auto's kan dit percentage zelfs oplopen tot meer dan 300 procent. Een BMW X5 kost in Nepal omgerekend zo'n 400.000 euro vanwege de hoge invoerrechten en belastingen.
Er zijn lange lijsten met dingen die niet geïmporteerd mogen worden om de Nepalese economie te beschermen. De leiders van het land geloven in het maoïsme en houden zich aan het nulsomspel-denken en het zondebokkendenken. Andere landen zouden de schuld dragen voor de problemen.
Acht van de tien rijkste bedrijven komen uit de VS
De Amerikaanse econoom Mark Skousen heeft Trumps standpunt dat zijn land door anderen wordt uitgebuit, verworpen als absurd: Als reactie op kritiek dat de VS al jarenlang "misbruik" maakt van oneerlijke handel, wijst hij erop dat acht van de tien rijkste bedrijven ter wereld Amerikaanse bedrijven zijn. Trump speelt graag Monopoly.