US Atak uf ti Wikipedia: Wii ernst is ti fray ensiklopetii?

RND - Redaktsioons Netzwerk fon Taytxlant US Atak uf ti Wikipedia: Wii ernst is ti fray ensiklopetii? Matias Schwarzer • 10 h. • 5 minute Leese Ti tswaay krupe fon te US Presitënt Donald Trump hon xon woche en kampanye keeche ti Wikipedia kehal. Es is en atak woo lang tsayt am paseere waar – yets khan es serioose wëre. Te US Atwokaat Ed Martin, woo ticht pay Trump is, hot en priif fer ti fray ensiklopetii Wikipedia kexikt. Tee saat tas eyer wil ëntxlise op ti muter kompanii fon te site, ti Wikimedia Stiftung, falx status fon non-profit hot. Ti aanxtrëngung: ti Wikipedia is aankesaat tas se propaganda un auslëntixe influënse hon. In en priif woo ti Washington Post puplitseyert hot, ferlangt Martin tas ti Wikipedia ti kanse informatsioone iwer sayn redaktsioons protses un sicherheets meechlichkheete foer pringe sol, pis am 15.mërts, un te US Atwokaat wil aach wise wii ti Wikipedia sayn informatsioone fon auslëntixe akteere xitst. Martin saat: "Ti Wikipedia erlaupnis fer ti manipulatsioon fon informatsioone uf sayn plats, tepay ti rexpekt fon importante histoorixe kexichte un biokrafiixe informatsioone iwer aktuaale un friirixe fiirer fon te USA, soo wii anere sache woo ti natsioonal sicherheet un interese fon te USA petrefe." Er saat wayter: "Ti ferxtëntnis fon te propaganda woo ti mënxliche mënung influëntsiert uner te ferxtëntnis fon informatsioons materiaale, is keeche ti Wikimedia sayn 'edukatsioons' misioon." Ti Wikimedia Stiftung selepst tuut tiise portrait ferxteen: "Ti Wikipedia is eene fon te letste plets uf em internet woo ti ferxpreche fom internet erfiilt, mit mee wii 65 milioone artikle woo kexrip kep sin fer se informeere, anxtat ti se iwerleewe", saat ti Stiftung in en ausxprechung. Es kept richtliche orientiirunge fer ti inhalte woo sicher lose tas ti informatsioone “soo kenau, kerecht un neutraal wii meechlich” foer kextëlt wëre. "Unser wisioon is en welt woo yeete mënx fraywilich mit hale khan in te sum fon ale khëntnise", saat te priif wayter. Prokuror selepst hot propaganda aus keprayt . Te Fall is merklich uf fiile niwele. Ëyerstens, wayl tas is net tas eyerste fon sayn sort. In te letste woche, hat Martinho xon phaar priife fer ti sientifik puplikatsioone kexikt – noo en NPR-Rapport, waare phaar medisiinixe tsaytunge petrof kep. Te atwokaat hot aach tëne lange liste fon frooche kexikt un hot se aan kexprooch tas se aankesaat hon tas se “sayt kehool hon” in sientifik kexpreeche. Ti priife sin wii fersuuchunge fer intimiteerung kesiin kep. Te Fall is aach interesant weeche Martinho selepst. Te aktuaal prokramatoor fon te USA, woo yets ti Wikipedia aanklaache tuut fer propaganda se mache, hat sich selepst lang tsayt in soo en propaganda inkexpërt. Tsum payxpiil, tswixe 2016 un 2024 hot Martinho, als repuplikaanix politiker, inkexpërt 150 TV-opjektiife uf te russixe xtaats mitel wii RT un Sputnik. Too, hot eyer konspiratsioons theoriie kexproch, woo etliche fon tëne keeche ti USA selepst kexproch hon un hon ti russixe kexichte echo kemacht. Martin hot aach ti resultaate fon te presitëntlich fersamlung fon 2020 in frooch kextelt un hot sich ferxproch fer tii woo tas Kapitool in yanuar 2021 kextormt hon, un im yanuar 2025 hot Donald Trump tëm als interim U.S. Tiise positsioon representiirt ti federal rechiirung foer tëm xtaat kericht tat. Tee is te eyerste U.S. Atwokaat fon DC in mindestens 50 yoer woo oone speryens wii richter orer federal prokramatoor kenënt kep is. Tiise eher influëns informatsioon, iwerhaupt, is aach in sayn Wikipedia artikel tepay. Un am ën, is te Fall fer en anere uersach pekhant: Es is en teel fon en lang kampanye woo ti fray ensiklopetii xon moonate lang fon tëne woo ticht pay Trump sin, aan keruuf hot. Kampanya keeche ti Wikipedia . Trump sayn aanreetner Elon Musk, im spetsiaale, hot ti websayt xon klaych aan kefang. Te teknolokii miliooneyer saat tas er ti Wikipedia als tsuu "links" un tsuu "woke" aan nëmt, oone noch mee aus lëye was er wërklich mit tas petayt. "Ti Wikipedia entfëre pis ti salsichkheet tsurik khomt!" er hot uf sayn plats X kexrip. Ti Wikipedia is aankesaat tas en "ferkreesung fon te tratitsionaale mëdia propaganda", hot Musk kexrip. Er hot noch kesaat tas ti Wikipedia kontroliert kep waar fon "links radikaale aktiwiste". In te Waynachte tsayt, hot te teknolokii miliooneyer sayn kemaynt aan keruuf fer ti kontripuytsioone fer ti websayt boykot mache. Ti Erleepnis Stiftung, woo ticht pay Trump is, is aach en thorn in te sayt fon te Wikipedia. Soo wii te tsaytung "Forward" im yanuar kesaat hot, hot ti xtiftung pleen fer friitliche autoore uf te plats intimiteere. Mit te hilef fon te tëkste analyse un ti data leak analyse, tuun se saan tas se ti itentiteet fon te Wikipedianer pekhant mache wole — was se potensiaale opfere mache teet .